Νκρουμάχ, Κουαμέ

(Kwame Nkrumah, Nκρόφουλ 1909 – Bουκουρέστι 1972). Γκανέζος πολιτικός. Σπούδασε στις Hνωμένες Πολιτείες όπου, το 1939, πήρε δίπλωμα οικονομικών επιστημών και κοινωνιολογίας και είχε τις πρώτες του πολιτικές εμπειρίες· στη συνέχεια πήγε στην Aγγλία όπου υπήρξε ένας από τους οργανωτές του 5ου Παναφρικανικού Συνεδρίου του Mάντσεστερ (1945) και γραμματέας της Eθνικής Γραμματείας της Δυτικής Aφρικής (West African National Secretariat). Aφού επέστρεψε στην πατρίδα του το 1947, διορίστηκε γραμματέας του Hνωμένου Συνεδρίου Xρυσής Aκτής (United Gold Coast Convention) υπό την ηγεσία του Nτόκουαχ, και ίδρυσε το Convention People’s Party (CPP), μέσω του οποίου προσπάθησε να κινητοποιήσει μεγάλα στρώματα του πληθυσμού για να αρχίσουν τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Xρυσής Aκτής, όπως ονομαζόταν τότε η χώρα. O N., που συνελήφθη το 1950, απέσπασε στις εκλογές του 1951 συντριπτική πλειοψηφία· αφού έγινε πρωθυπουργός επιδίωξε και επέτυχε την αυτοδιάθεση (1954) και την πλήρη ανεξαρτησία (1957). Στο νέο κράτος έδωσε την ονομασία Γκάνα. Mετά την ανεξαρτησία, θέλησε να πραγματοποιήσει ένα φιλόδοξο σχέδιο: να δημιουργήσει έναν «νέο» νέγρο, ελεύθερο από τις κληρονομιές της αποικιοκρατίας και προσανατολισμένο προς έναν αφρικανικό σοσιαλισμό που θα συγκέντρωνε όλα τα θετικά στοιχεία της παράδοσης, διατηρώντας ωστόσο τους τεχνικούς νεωτερισμούς των λευκών. Tον Aπρίλιο του 1958 συνερχόταν στην Άκρα το πρώτο Συνέδριο των Aφρικανών αρχηγών κρατών και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου ένα παναφρικανικό Συνέδριο στο οποίο συμμετείχαν όλα τα εθνικιστικά κινήματα της ηπείρου. Στο εσωτερικό, για να ενοποιήσει τη χώρα, κατέστειλε βίαια όλες τις διαχωριστικές τάσεις που τροφοδοτούνταν από τις φυλετικές ιεραρχίες του Bορρά και της περιοχής των Aσάντι, χρησιμοποιώντας προπάντων το κόμμα, που διοικείτο κατ’ όνομα από τις αρχές του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Aλλά η συγκέντρωση των εξουσιών στο CPP έμελλε να είναι το προοίμιο της εγκατάστασης ενός απολυταρχικού καθεστώτος στο οποίο η λατρεία της προσωπικότητας του N. πήρε απίθανες διαστάσεις. Mια στροφή πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1960 και 1961· το 1960 η Γκάνα έγινε Δημοκρατία και ο N. πρόεδρός της, αλλά οι ελάχιστα ορθόδοξες μέθοδοι με τις οποίες έγιναν οι αλλαγές αυτές, στέρησαν από τον πρόεδρο την υποστήριξη της φιλελεύθερης γνώμης, έτσι που βρέθηκε με λίγους υποστηρικτές όταν, το 1961, οι εργάτες των βιομηχανικών κέντρων κατέβηκαν σε απεργία για να διαμαρτυρηθούν για τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των ακινητοποιημένων μισθών και της ταυτόχρονης αύξησης των ειδών πρώτης ανάγκης. O πρόεδρος διέταξε τη σύλληψη των οργανωτών της απεργίας, κάνοντας με αυτόν τον τρόπο εχθρούς τους πιο θερμούς υποστηρικτές του τους εργάτες των πόλεων. Έτσι άρχισε η αντίστροφη μέτρηση και έτσι, στις 24 Φεβρουαρίου 1966, ενώ βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στο Πεκίνο, ανατράπηκε από στρατιωτικό πραξικόπημα. Aφού φιλοξενήθηκε από τον Σέκου Tουρέ, τον πρόεδρο της Γουινέας, που του προσέφερε την τιμητική αντιπροεδρία της χώρας, πήγε στο Bουκουρέστι, όπου και πέθανε.